1)اسم فاعل: به انجام دهنده ی کار گفته می شود مانند: کاتب و ضارب... اسم فاعل از فعلهای ثلاثی بر وزن "فاعِل" ساخته می شود. مثلاً، اسم فاعل از فعل ماضی"ضَرَبَ" می شود "ضارب" اسم فاعل از فعلهای غیرثلاثی مجرد از فعل مضارع معلوم به ترتیب زیر ساخته می شود:

1) حرف مضارعة را برمی داریم.

2) به جای آن میم مضموم(مـُ) به کار می رود

3) حرف ماقبل آخر کلمه را مکسور می کنیم

2) اسم مفعول: به حالت کس یا چیزی که کار بر او انجام شده باشد گفته می شود، اسم مفعول از فعلهای ثلاثی بروزن "مفعول" ساخته می شود

اسم مفعول از فعلهای غیر ثلاثی مجرد از فعل مضارع به ترتیب زیر ساخته می شود:

1) حرف مضارع را بر می داریم.

2) میم مضموم را به جای آن میم می گذاریم

3) حرف ماقبل آخر کلمه را مفتوح می کنیم

صفت مشبهة: اسم مشتقی است که بر وجود حالت یا صفتی پایدار دلالت دارد و برخی از اوزان مشهور آن عبارتند از: فُعال(شُجاع) ، فعیل(شریف) ، فَعِل(کَسِل) ، فَعَل(حَسَن) ، فَعُول(صَبُور) ، فـَعْل(صَعب)، فـَعـْلان(عَطشان) ، فُعـْل(حُرّ) ، فَعال(جبان).

نکته:هر اسم فاعل و مفعولی که دلالت بر مُبرت و پایداری کند می تواند صفت مشبهه باشد، مثل: طاهِر، محمود، مستقیم، مُؤمِن....

نکته: "أفْعَل" اگر بر رنگ و عیب و زینت دلالت کند دیگر اسم تفضیل نمی باشد و صفت مشبهه است و مؤنث آن بر وزن "فَعْلاء" است.

(أسوَد_سَؤداء) سیاه، (أحْمَر_ حَمْراء) قرمز، (أعْرَج _ عَرْجاء) کج و لنگ، (أبْلَج _ بَلْجاء) گشاده ابرو

صیغه ی مبالغه: اسم مشتقی است که وجود صفت یا حالتی را به صورت زیاد و شدید می رساند و وزنهای معروف آن عبارتند از: فَعّال(نطّاق ، بسیار سخنگو)، فعّالة(علّامة) ، فِعّیل(صِدّیق) ، فُعّول(قُدّوس) ، مِفعال(مِهذار، بسیار بیهوده گوی)

نکته: وزن "فَعّالة" بین مذکر و مؤنث مشترک است.

اسم زمان و مکان: اسم مشتقی است که زمان و مکان انجام کاری را می رساند و از فعل ثلاثی بر وزن مَفْعَل و مَفعِل می آید، مثل: مَکْتَب(کتابخانه) ، مَسْجِد، مَذْهَب، مَظْهَر....

اسم زمان و مکان از فعلهای غیر ثلاثی مجرد همان اسم مفعول است یعنی مانند اسم مفعول از فعلهای غیر ثلاثی ساخته می شود، مثل: مُرْتَفَع که اسم زمان و مکان است از "یَرْتَفِعُ" است.

اسم تفضیل: اسم مشتقی است که برتری صفتی را می رساند و درفعلهای ثلاثی مجرد برای مذکر بر وزن أفْعَل و برای مؤنث بر وزن "فُعلی" می آید. مثل: .

نکته: اسم تفضیل از فعلهای غیر ثلاثی مجرد یا مصدرهایی که رنگ و عیب را می رسانند به این صورت ساخته می شود که مصدر آن کلمه را با یکی از کلمات اشدّ، اکثر، أقلّ، اعظم و امثال آنها می آورند مثل: اکثرُ احتراماً ، اشدُّ إحمراراً....

اسم آلة: به اسم مشتقی می گویند که ابزار و وسایل انجام کار را می رساند، مثل"مفتاح" به معنی کلید و مشهورترین اوزان آن عبارتند از:

مِفْعَل: مِبْرَد(سوهان) ، مِقْوَد(لجام و افسار) ، مِلقط(انبر)

مِفعَلَة: مِکنسة(جارو) ، مِسْطَرَة(خط کش)

مِفْعال: مِقراض(چکش)، مِصباح(چراغ)

نظرات شما عزیزان:

firooze

ساعت17:52---9 بهمن 1390

fahime??????????????????khodeti????!evaپاسخ:ترسیدی آخه!

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: